Mỗi độ rằm, mẹ đều chỉ dạy tôi chuẩn bị mâm cơm chay dâng cúng tổ tiên, thần linh trong nhà rồi phụ nữ và trẻ nhỏ trong nhà sẽ đi lễ chùa sau đó. “Cúng quanh năm không bằng rằm tháng 7” – mẹ tôi nói.

Tôi cứ theo lời mẹ căn dặn, rằm tháng 7 lại làm mâm cơm chay 5 món dâng lên vì tháng 7 là tháng báo hiếu cũng là tháng của cô hồn. Mâm cơm chay với nhiều ngụ ý thiện lành, mong muốn cho thân tâm tôi và gia đình được bình an, thanh thản.

Với tâm ý dâng lễ, nhà tôi luôn nấu các món chay đơn giản để chính bản thân gia đình khi thụ lộc cũng được ăn các món ít chế biến và ít can thiệp dầu mỡ. Mâm cúng chay đơn giản cứ có đủ 5 món đại diện cho ngũ hành với xôi chè là luôn phải có, rồi các món còn lại cứ là kho, xào, canh hoặc luộc cho đủ 5 món là được.

Khác với thời trước, mẹ tôi làm nông nên thời gian soạn lễ thong dong và thoải mái hơn. Trong ký ức của tôi, mỗi dịp cúng rằm rằng đúng là nhà được ăn cỗ, rằng mẹ sẽ ở trong bếp tay xào nấu, tay đồ xôi với khói bếp len lỏi giữa tiết trời mưa ngâu tháng 7, bếp lửa rực than hồng.

Tôi của thời bây giờ thì dĩ nhiên làm bếp thuận tiện hơn, nhưng vì còn công việc nên chỉ xoay sở chuẩn bị mâm cúng trong nửa buổi để còn kịp giờ đến chỗ làm.

Thay vì đồ xôi, tôi sẽ nấu cơm nếp. Gạo nếp cùng đậu xanh ngâm trước 1 giờ rồi bỏ nồi cơm điện, nước cốt dừa cùng chút muối cứ xâm xấp mặt gạo thì hạt nếp sẽ chín và dẻo không khác gì đồ xôi trên chõ. Những dịp rằm nổi hứng nấu chè trôi nước thì luôn cần chuẩn bị trước kiểu nặn sẵn bánh trôi để đến ngày chỉ việc nấu nước đường và thả viên chè vào đun đến chín hoặc đơn giản hơn thì thôi cứ chè đậu ninh nhừ ăn kèm cốt dừa đặc.

Nấm kho rau củ

Các món kho, tôi cứ đổi kiểu nấm kho cùng đậu hũ hoặc có khi nấm kho cùng rau củ, là cứ ướp cùng xì dầu rồi rim nhỏ lửa trên bếp. Nấm rất giàu dinh dưỡng, các món kho vì vậy mà rất ngon và bắt cơm.